03-11-2023
“Mùa sang bỗng gặp đóa sen
Hứng mưa đón nắng lọc phèn dâng hương
Trời xanh cao đẫm gió sương
Kết muôn tinh túy vào gương sen ngà”
Tình yêu loài hoa sen cao đẹp và khát vọng đóng góp cho quê hương thấm đẫm trong trái tim của anh Lã Quang Khanh chính là động lực giúp anh biến một vùng đất ruộng cằn cỗi thành đầm sen ngát hương hàng chục ha, khởi đầu của Hợp tác xã làng nghề Sen Mê Linh & các đặc sản từ sen nức tiếng.
Sinh ra và lớn lên tại thôn Liễu Trì, xã Mê Linh, huyện Mê linh, TP Hà Nội trong gia đình đông tới 12 anh em, với nghề làm ruộng một năm hai vụ lúa nhưng vẫn thiếu đói triền miên. Trước khi bén duyên với nghề sen, anh Khanh trải qua rất nhiều công việc như kinh doanh vật liệu xây dựng,... Tuy nhiên, chỉ khi suy nghĩ và làm giàu trên chính mảnh đất quê hương anh mới thấy mình sống trọn vẹn từng phút giây bằng cả đam mê và tâm huyết cho công việc.
Cơ duyên đến với sen của anh xuất phát từ những xót xa khi nhìn thấy cánh đồng làng hoang hoá ngày một nhiều bởi thuốc hoá học đã ngấm xuống đất đai, nguồn nước trong những giấc mơ làm giàu nhanh. Vào năm 2017, anh mạnh dạn thuê đất trồng sen với mức 25 kg thóc/sào/năm. Khởi đầu với diện tích cỡ 15ha, đến nay đầm sen thuộc địa bàn thôn Liễu Trì và Hạ Lôi đã lên tới tổng diện tích 52ha.
Mày mò thử nghiệm từng giống sen từ giống sen quỳ khiến anh mất trắng hàng trăm triệu cho vụ mùa đầu tiên, cho tới khi tìm được giống sen Bách Diệp Tây Hồ, anh biết mình đã chạm tay tới “giấc mơ” cuộc đời. Với khát khao bảo tồn giống sen cổ quý hiếm có nguy cơ dần bị mai một. Việc bảo tồn, lưu giữ và nhân rộng giống gen này còn có ý nghĩa rất lớn bởi cây sen Hồ Tây là loài cây bản địa, là nguồn gen quý của đất kinh kỳ Thăng Long, có giá trị về khoa học, kinh tế cũng như văn hóa, ẩm thực.
Dưới ánh nắng mai, hàng vạn bông sen “ngàn lớp” còn đọng giọt sương sớm ngát đưa hương thuần khiết khiến cả một vùng đầm sen rộng lớn đẹp đến nao lòng. Vào mùa hạ, mỗi ngày đầm sen có thể thu hút hàng trăm người đến tham quan chụp ảnh & trải nghiệm. Buổi sáng từ 4h30-7h có thể đi thuyền cùng công nhân hái sen hồng Bách Diệp Tây Hồ vì loại này phải thu trước lúc mặt trời mọc, bông vừa hé mở mới giữ được nguyên hương.
Hái xong thì khách về làm trà sen cùng các nghệ nhân bằng cách thả trà vào từng bông sen rồi gói lại bằng lạt. Buổi chiều từ 4h khách có thể trải nghiệm hái sen trắng Tây Hồ và sen trắng Quan m. Không chỉ được chụp ảnh check in tại đầm sen, khách về còn được thưởng thức hương thơm của tách trà sen ngay tại những căn chòi lộng gió.
Toàn bộ sen tại đầm đều được trồng theo tiêu chuẩn hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên hầu hết mọi bộ phận như ngó sen, củ sen, lá sen, hoá sen… đều được anh Khanh chế biến thành các sản phẩm đặc sản đa dạng như hạt sen, trà sen ướp xổi, tâm sen trà, trà lá sen, trà sen khô thượng hạng,...
Nhiều đêm trăn trở, nhiều mẻ trà hỏng bỏ đi trong sự tiếc nuối, anh Khanh đã tìm ra được một công thức làm trà sen thượng hạng. Khi hái bông sen, tách riêng phần gạo trong đó, rải cứ mỗi lớp trà là mỗi lớp gạo rồi đem hấp cách thủy. Phải mất 1.500 bông sen mới được 1kg trà, lại mất hơn 20 ngày mới làm xong 1 mẻ, với nhiều công đoạn cầu kỳ, loại trà thượng hạng này được rất nhiều khách hàng cao cấp yêu thích họ truyền tai nhau hay gửi đi nước ngoài làm quà tặng. Thương hiệu Bạch Thiên Sen Hải Linh ra đời từ đây. HTX làng nghề sen Mê Linh được thành lập với hơn 10 thành viên, 50 ha sen, máy sấy thăng hoa, máy hút chân không cùng kho lạnh 100m3 để bảo quản trà. Đặc biệt, trong chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP, sản phẩm Bách Diệp Hồng Liên Trà & Bách Diệp Bạch Liên Trà đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao, là một những sản phẩm chủ lực được thành phố Hà Nội đầu tư & phát triển.
Tình yêu với bông hoa sen không chỉ dừng lại ở những đóng góp tạo công ăn việc làm ở quê nhà Mê Linh, ngọn lửa khát vọng trong anh thôi thúc đôi chân tiếp tục bước đi kiến tạo những làng sen suốt dọc dài đất nước.
Anh đã dành nhiều thời gian nghiên cứu đề án “Nghiên cứu xây dựng làng nghề sen phát triển bền vững gắn với du lịch tại Việt Nam” và định hướng liên kết với các vùng sen khác trong ở nước để có thể mở một siêu thị về sen. Tại Hà Nội, đặc thù trồng sen hương, hợp với chơi hoa và ướp trà, còn sen lấy hạt (sen quỳ) thì phải ở Hưng Yên, hay ở Đồng Tháp có rất nhiều sản phẩm từ sen như kẹo sen, mứt sen, tranh lá sen... Làm sao mà khách vào Đồng Tháp vẫn được uống trà sen Tây Hồ, ở đây vẫn được thưởng thức các sản phẩm sen Đồng Tháp, hay tơ sen từ Mỹ Đức (Hà Nội), hạt sen từ Hưng Yên… Làm sao mà sen trở thành một đặc sản biểu tượng của Việt Nam được bạn bè khắp năm châu bốn bể đón nhận.
Thuần khiết, bình dị, bất khuất mà thanh cao, với anh Khanh, sen và anh tuy hai mà một. Ngày từng ngày lan toả: “Sắc sen Mê Linh, hương toả năm châu.”